Wstęp wolny, godziny: 19.00 – 24.00
- Wystawa stała: sztuka sakralna od średniowiecza do współczesności
- Wystawa zbiorowa współczesnych artystów węgierskich o Słudze Bożym Janosu Esterházym
- Prezentacja Tryptyku Błogosławionej Rodziny Ulmów autorstwa warszawskiego artysty Mateusza Środonia
Wystawa zbiorowa SŁUGA BOŻY
Wernisaż 14 maja (środa) o godz. 19.00 w budynku Kurii Diecezjalnej w Rzeszowie (ul. Zamkowa 4).
Na wystawie będzie można obejrzeć prace artystów z Węgier, Słowacji, Czech i Polski, zainspirowane niezwykłą postacią Jánosa Esterházy’ego.
Dodatkowo podczas wernisażu zaprezentowany zostanie tryptyk poświęcony rodzinie Ulmów autorstwa warszawskiego artysty Mateusza Środonia.
Artyści:
Márta M.Kiss (Słowacja)
László Nemes (Węgry)
Károly Borbély (Węgry)
Zsuzsa Lőrincz (Czechy)
Andrej Németh (Czechy)
Marianna Budai Tomovics (Słowacja)
Krzysztof Ducki (Polska)
Zsuzsanna Dávid (Węgry)
Kurator: Dénes Mikóczy (Słowacja)
Koordynator: Imre Molnár (Węgry)
János Esterházy (1901 – 1957)
Urodził się 14 marca 1901 w Nyitraújlak na Górnych Węgrzech (obecnie Veľké Zálužie na Słowacji).
Ojciec János Mihály Esterházy należał do arystokratycznego rodu wywodzącego się z Siedmiogrodu. Matką Jánosa była Elżbieta, córka hrabiego Stanisława Tarnowskiego, profesora i rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, dlatego Esterházy znał język polski. W 1924 poślubił hrabiankę Lívię Serényi, z którą miał dzieci Janosa i Alicję.
W wyniku przegranej przez Węgry I wojny światowej, dobra Esterházyego wchodzące w skład dawnych Górnych Węgier, znalazły się na terenie powstałej wtedy Czechosłowacji. W nowej, niełatwej dla Węgrów sytuacji politycznej, hrabia bardzo mocno zaangażował się w obronę mniejszości węgierskiej na Słowacji, będąc posłem parlamentu czechosłowackiego, a później słowackiego. Opowiadał się za projektem autonomii Słowacji w ramach państwa czechosłowackiego lansowanym przez ks. Andreja Hlinkę.
Jako jedyny poseł parlamentu słowackiego sprzeciwiał się antysemickiej polityce państwa Słowackiego, kierowanego przez księdza Jozefa Tiso i 15 maja 1942 roku zagłosował przeciwko wysiedleniu Żydów z kraju, za co spotkała go ostra krytyka ze strony ówczesnej prasy. Podczas II wojny światowej pomagał Czechom, Słowakom i Żydom w ucieczce na Węgry. Od 1939 roku pomagał również Polakom, organizując po klęsce wrześniowej przerzut polskich żołnierzy na Węgry, m.in. osobiście przewiózł do Budapesztu gen. Kazimierza Sosnkowskiego. W 1944 protestował przeciwko okupacji państwa węgierskiego przez wojska niemieckie.
Po zajęciu przez sowietów Bratysławy został aresztowany, a następnie na polecenie Gustawa Husaka, późniejszego prezydenta Czechosłowacji, wywieziony przez NKWD na moskiewską Łubiankę. Kolejne lata spędził w łagrze na Syberii, między innymi za to, że głosił prawdę o zbrodni katyńskiej. W tym czasie Słowacki Trybunał Narodowy w Bratysławie skazał go na karę śmierci. Kiedy w 1949 r. sowieci wydali go do Czechosłowacji, wyrok śmierci zamieniono na dożywotnie ciężkie więzienie. Ostatnim miejscem pobytu była miejscowość Mírov na Morawach, gdzie 8 marca 1957 roku zmarł w więziennej celi na nieleczoną gruźlice płuc w opinii świętości.
W marcu 2009 za niesienie pomocy polskim uchodźcom w czasie II wojny światowej został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski „Polonia Restituta”. W 2011 r. otrzymał Nagrodę „Odwaga Troski” im. Jana Karskiego, przyznawaną przez amerykańską Ligę Przeciwko Zniesławieniu za pomoc ludności żydowskiej w czasach Zagłady. W marcu 2019 rozpoczął się oficjalnie jego proces beatyfikacyjny, jest więc kandydatem na ołtarze Kościoła rzymskokatolickiego jako Sługa Boży.
Muzeum Diecezjalne w Rzeszowie
Zamkowa 4
35-032 Rzeszów
